Διαφορετικότητα. Πως την εξηγούμε στα παιδιά
Με αφορμή την ερώτηση νηπιαγωγού, μας δίνεται η ευκαιρία να αναπτύξουμε το θέμα της διαφορετικότητας των παιδιών και τον τρόπο που μπορούμε να την εξηγήσουμε στα παιδιά.
Η διαφορετικότητα υπάρχει στο κοινωνικό μας περιβάλλον και προσδιορίζεται από τη γλώσσα, τα ήθη, τα έθιμα, τις, αξίες, τη θρησκεία, τις ιδέες, τις αναπηρίες, τις δυσκολίες κ.α
Ως διαφορετικότητα ορίζουμε συνήθως τα προσωπικά στοιχεία ενός ατόμου που το διαφοροποιούν (ξεχωρίζουν) και καθιστούν δύσκολη την δραστηριοποίησή του μέσα σε μια ομάδα (κοινωνική ή μαθητική) [ορισμός].
Ζητήσαμε από τη Χριστίνα Μαγκλιβέρα, Ειδική Παιδαγωγό, να αναπτύξει το θέμα της διαφορετικότητας. Να μας δώσει ιδέες ώστε να μπορέσουμε να την εξηγήσουμε με τρόπο απλό και κατανοητό. Ακολουθεί η προαναφερόμενη ερώτηση και απάντηση:
Ερώτηση: Καλησπέρα σας,
θα ήθελα να μου πείτε τρόπους πως μπορώ να εξηγήσω την διαφορετικότητα σε παιδιά νηπιαγωγείου. Είμαι νηπιαγωγός και στο τμήμα μου έχω ένα παιδί με αυτισμό και ένα με δεππυ. Πως να εξηγήσω με τρόπο κατανοητό και απλό την διαφορετικότητα τους από τα υπόλοιπα παιδιά;
Απάντηση: Αγαπητή φίλη,
Μας ρωτήσατε πώς να εξηγήσετε με κατανοητό και απλό τρόπο τη διαφορετικότητα σε παιδιά του νηπιαγωγείου. Θα σας δώσω συμβουλές και παιχνίδια που μπορείτε να παίξετε στην τάξη για να δουλέψετε το θέμα της διαφορετικότητας και να βοηθηθείτε στην καθημερινότητα της δουλειάς σας που γνωρίζω ότι είναι πολύ δύσκολη.
Πριν όμως από αυτό θέλω να σκεφτείτε τα παιδιά στο τμήμα σας και να τα δείτε για λίγο, όχι με γνώμονα διαγνωστικές κατηγορίες. Σκεφτείτε άλλους τομείς, για παράδειγμα ποιο παιδί έχει «μουσικό αυτί», ή ποιο έχει καλύτερη μνήμη. Τότε θα βλέπατε ότι ενδεχομένως στους τομείς αυτούς υπερέχει το παιδί που έχει διαγνωστεί με Δ.Α.Φ. Το κάθε παιδί είτε ανήκει στο μέσο όρο, είτε διαφέρει με οποιοδήποτε τρόπο, είναι ένα σύνολο και η διάγνωση δεν χαρακτηρίζει το παιδί ως σύνολο, παρά μόνο κάποιο κομμάτι του. Έχοντας δουλέψει για πάνω από είκοσι χρόνια με πολλούς συναδέλφους σας, προσπαθώντας να βοηθήσω στην ένταξη παιδιών στο νηπιαγωγείο, έχω δει στην πράξη ότι τα πάντα εξαρτώνται από το πρίσμα μέσα από το οποίο θα τα κοιτάξουμε.
Τα παιδιά καταλαβαίνουν κάτι ευκολότερα μέσα από το παιχνίδι και τη δράση. Έτσι μπορούν να εξασκηθούν μέσα από το παιχνίδι να φτιάχνουν ομάδες / κατηγορίες και να δουν πώς η διαφορετικότητα υπάρχει παντού.
Μπορούμε να ζητήσουμε από τα παιδιά να χωριστούν σε ομάδες, ανάλογα με το εάν έχουν αδέλφια, ανάλογα με το γράμμα που αρχίζει το όνομά τους, αν τους αρέσουν τα φρούτα ή τα λαχανικά, ανάλογα με το χρώμα των ματιών τους, με το μήκος των μαλλιών τους και ό,τι άλλο σκεφτείτε.
Μπορούμε ακόμα να βγάλουμε φωτογραφίες τα πρόσωπα των παιδιών και να τις κόψουμε στη μέση κάθετα, δείχνοντάς τους τις διαφορές ανάμεσα στα δύο μισά του προσώπου, έτσι ώστε να δουν ότι ακόμα και εμείς οι ίδιοι έχουμε διαφορές.
Υπάρχουν και ιστορίες που μπορούμε να φτιάξουμε αλλά και γνωστά παραμύθια που μπορούμε να διαβάσουμε (όπως ο Ρούντολφ το ελαφάκι που δείχνει πόσο χρήσιμη είναι η διαφορετικότητα). Μπορούμε επίσης σε μια εκδρομή ή βόλτα στη φύση να δείξουμε πόσο διαφορετικά και όμορφα είναι τα αγριολούλουδα , χωρίς όμως να είναι όμοια μεταξύ τους.
Είναι πιθανό κάποιο από τα παιδιά να σχολιάσει αρνητικά ένα άλλο παιδί, τότε επισημαίνουμε κάποιο αρνητικό χαρακτηριστικό και για τον ίδιο. Μετά βρίσκουμε κάποια θετικά χαρακτηριστικά και για τους δύο και συζητάμε για το πώς νιώθουμε όταν μας σχολιάζουν αρνητικά και πώς όταν μας σχολιάζουν θετικά.
Για να δώσουμε στα παιδιά να καταλάβουν και να αποδεχτούν τη διαφορετικότητα, πρέπει πρώτα να δουν ότι και εμείς οι ίδιοι την έχουμε καταλάβει και αποδεχτεί ως ένα κομμάτι της πραγματικότητας. Το ό,τι κάποιο χαρακτηριστικό είναι επιθυμητό, αποδεκτό, ή καλύτερο από κάποιο άλλο, έχει να κάνει με την κοινωνία και τις συνθήκες στις οποίες βρισκόμαστε.
Όμως πολλές φορές η διαφορετικότητα δημιουργεί ανασφάλεια στα παιδιά, μια και σχεδόν πάντα συνοδεύεται από διαφορετική αντιμετώπιση. Τα παιδιά θέλουν να είναι ίδια, να ανήκουν σε μια ομάδα και να υπάρχει ομοιομορφία. Πρέπει λοιπόν να περάσουμε στα παιδιά το μήνυμα, είναι ότι όλοι έχουμε στοιχεία που μας διαφοροποιούν, αλλά και στοιχεία που μας κάνουν ίσους (και όχι ίδιους). Όλοι έχουν δικαίωμα να είναι στο σχολείο και κατ’ επέκταση στην κοινωνία, όλοι έχουν ιδιαιτερότητες, ταλέντα, δυσκολίες, όλοι χρειάζονται προσοχή και όλοι θα χρειαστούν βοήθεια κάποια στιγμή σε διαφορετικό τομέα ο καθένας. Η σωστή αντιμετώπιση στη διαφορετικότητα δεν είναι η ίδια αντιμετώπιση προς όλους, αλλά η ίση αντιμετώπιση, η κατάλληλη για τον καθένα! Ελπίζω να σας έδωσα κάποιες ιδέες και να βοήθησα στο έργο σας!
απαντά: Χριστίνα Μαγκλιβέρα, Ειδική Παιδαγωγός
σχετικά άρθρα:
Δυσκολίες μάθησης και η σημασία της έγκαιρης διάγνωσης
Χριστίνα Μαγκλιβέρα
Η Χριστίνα Μαγκλιβέρα είναι Ειδική Παιδαγωγός. Είχε αποφασίσει ότι ήθελε να ασχοληθεί με τα παιδιά από την έκτη δημοτικού. Πριν ακόμα ξεκινήσει τις σπουδές της εργαζόταν εθελοντικά σε χώρους που την ενδιέφεραν. Από τότε, από το 1977 δηλαδή, της αρέσουν τα μικρά και δύσκολα πιτσιρίκια!
"Όλα αυτά τα παιδιά με τα οποία έχω δουλέψει, κατάφεραν να με κάνουν να διατηρήσω κι εγώ μια παιδικότητα, την αγάπη για το παιχνίδι, το χορό και τη μουσική"
CV Χριστίνας Μαγκλιβέρα, Ειδική Παιδαγωγός, M.Ed. - Πανεπιστήμιο McGill, Καναδά / Ειδική Αγωγή / Πρώιμη Παρέμβαση (καθοδήγηση, στήριξη οικογένειας, παρέμβαση στο σπίτι για παιδιά 1-4 ετών με αναπτυξιακές ιδιαιτερότητες ή / και δυσκολίες συμπεριφοράς). () τηλ. 6937762612, skype name: christi2612
