Σεξουαλική κακοποίηση. Συνέπειες και σημάδια.
γράφει: Τόνια Σταυρίδου (Ψυχολόγος, Οικογενειακή θεραπεύτρια)
Η σεξουαλική κακοποίηση των παιδιών: τόσο μακριά αλλά και τόσο κοντά μας Ο όρος «παιδική σεξουαλική κακοποίηση» ακούγεται πραγματικά πολύ βαρύς και οι περισσότεροι από μας θεωρούμε ότι πρόκειται για ένα θέμα που δεν αφορά όλες τις περιοχές του κόσμου, ούτε όλες τις κοινωνικές τάξεις. Κι όμως, επίσημα στατιστικά στοιχεία δείχνουν ότι το πρόβλημα αυτό είναι πιο εκτεταμένο απ’ όσο νομίζουμε. Σύμφωνα με έρευνα που δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό Clinical Psychology Review το 2009 και συνόψισε τα αποτελέσματα 65 ερευνών που έγιναν σε 22 χώρες, η παιδική σεξουαλική κακοποίηση υπολογίστηκε ότι αφορά στο 19,7% των κοριτσιών και στο 7,9% των αγοριών παγκοσμίως.
Τα νούμερα αυτά είναι μάλλον υψηλότερα σε σχέση με την πραγματικότητα, καθώς πολλές περιπτώσεις παραμένουν κρυφές, διότι τα παιδιά εφαρμόζουν «κώδικα σιωπής», πολλές φορές επιβεβλημένο από τον υπεύθυνο για το πρόβλημα ενήλικο. Επειδή σκοπός μας όμως δεν είναι να σας τρομάξουμε, το άρθρο μας θα εστιάσει σε μεταφορά γνώσης και οδηγίες παρέμβασης προς τους γονείς, ώστε ένα τόσο σημαντικό πρόβλημα να αποφευχθεί.
Τι είναι σεξουαλική κακοποίηση;
Οποιαδήποτε πράξη κατά την οποία ένα ενήλικο άτομο χρησιμοποιεί ένα παιδί με σκοπό τη σεξουαλική διέγερση. Μορφές σεξουαλικής κακοποίησης περιλαμβάνουν το να ζητείται από ένα παιδί να συμμετέχει σε σεξουαλική δραστηριότητα (ανεξαρτήτως αποτελέσματος), να επιδεικνύει τις απόκρυφες περιοχές του σώματός του ή να βλέπει τα γεννητικά όργανα του ενηλίκου, να δέχεται χάδια ή να γίνεται αντικείμενο καταγραφής σε κάμερα (πορνογραφικό υλικό.
Ποιες είναι οι πιθανές συνέπειες για το παιδί;
Τέτοιες συμπεριφορές, ακόμα και σε ήπιες μορφές τους, μπορεί να έχουν τόσο βραχυπρόθεσμες όσο και μακροπρόθεσμες συνέπειες, τόσο σε σωματικό, όσο και σε ψυχολογικό επίπεδο. Οι ψυχολογικές, συναισθηματικές, βιολογικές και κοινωνικές επιπτώσεις περιλαμβάνουν κατάθλιψη, μετα-τραυματικό στρες, άγχος, διαταραχές διατροφής, χαμηλή αυτοεκτίμηση, κατάχρηση ουσιών, αμνηστικά σύνδρομα, διάσπαση προσοχής, κλπ.
Πώς μπορούμε να εντοπίσουμε ότι κάτι τέτοιο συμβαίνει στο παιδί μας;
Πολλές φορές οι γονείς αργούν να αντιληφθούν ότι κάτι συμβαίνει, γιατί συνήθως αυτές οι καταστάσεις εκτελούνται από άτομα του άμεσου οικογενειακού περιβάλλοντος που είναι υπεράνω πάσης υποψίας. Το 70% των περιστατικών συμβαίνουν σε «ασφαλές» περιβάλλον (στο ίδιο μας το σπίτι ή σε συγγενικό ή φιλικό σπίτι).
Οι συμπεριφορές του παιδιού που μπορεί να αποτελούν σημάδι τέτοιου προβλήματος, είναι οι ακόλουθες:
| 1. |
Σε παιδιά μέχρι 3 ετών: • Φόβος ή παρατεταμένο κλάμα
|
| 2. |
Σε παιδιά από 2 ως 9 ετών: • Φόβος απέναντι σε ορισμένα πρόσωπα, μέρη ή δραστηριότητες
|
| 3. |
Σε παιδιά που είναι στην προ-εφηβεία ή εφηβεία: • Κατάθλιψη |
Τι μπορούμε να κάνουμε;
- Προστατεύουμε τα παιδιά μας.
Μάθετε από νωρίς στα παιδιά τι είναι σεξουαλική συμπεριφορά και σε ποια ηλικία ο άνθρωπος μπορεί να είναι σεξουαλικά ώριμος.
Μάθετε στα παιδιά σας να λένε «όχι» όταν κάποιος τα ακουμπάει στα ευαίσθητα σημεία του σώματός τους.
Να είστε διακριτικοί και οι ίδιοι με τα παιδιά σας όσο μεγαλώνουν.
- Ενθαρρύνουμε την αποκάλυψη του μυστικού.
Τα παιδιά πρέπει να ξέρουν ότι μπορούν να σας μιλήσουν για όλα τα θέματα και ότι εσείς μπορείτε να τα βοηθήσετε ότι κι αν έχει συμβεί. Όσο κι αν σας σοκάρει ή σας νευριάσει μια τέτοια αποκάλυψη, δεν θα πρέπει να μαλώσετε το παιδί σας. Κάτι τέτοιο θα είχε αντίθετα αποτελέσματα. Να θυμάστε: το παιδί είναι το θύμα.
- Απευθυνόμαστε στους ειδικούς.
Υπάρχουν τρόποι θεραπείας για να βοηθήσετε το παιδί σας. Απευθυνθείτε σε παιδο-ψυχολόγο ή ψυχίατρο, ή ειδικευμένο οικογενειακό θεραπευτή. Το βασικότερο είναι να δουλευτούν τα συναισθήματα ενοχής για την ευχαρίστηση που το παιδί μπορεί να έχει βιώσει μέσα από τέτοιες συμπεριφορές, ώστε να μην υπάρξουν μακροχρόνιες συνέπειες.
- Τέλος, είναι πολύ βασικό να απομακρύνετε τον κίνδυνο από το παιδί σας με κάθε τρόπο.
Αναζητήστε και νομικές συμβουλές αν αυτό είναι απαραίτητο και κυρίως…. μην «θάψετε» το οικογενειακό μυστικό κάτω από το χαλί. Αυτά τα μυστικά είναι δυστυχώς δηλητηριώδη!
Βιβλιογραφία:
→Prevalence of Child Sexual Abuse in Community and Student Samples: A Meta-analysis. Journalist’s Resourse. Org
→Finkelor, D. (1994) Answers to important questions about the scope and nature of child sexual abuse. The Future of Children, 4(2). Los Altos, CA: David and Lucie Packard Foundation.
γράφει: Τόνια Σταυρίδου (Ψυχολόγος, Οικογενειακή θεραπεύτρια)
σχετικά άρθρα: Η παιδική κακοποίηση μας αφορά, Ενήλικες θύματα παιδικής κακοποίησης, Σεξουαλική παρενόχληση στα παιδιά, Χρήσιμες συμβουλές απο την Ελληνική Αστυνομία, Σεξουαλική κακοποίηση. Συνέπειες και σημάδια.
