Το παιδί έρχεται ... η κρίση αρχίζει
Σημαντική δυσκολία για τους νέους γονείς είναι να αποδεχτούν τις αυξημένες ευθύνες που ο νέος ρόλος τους επιβάλλει, πράγμα που θέλει χρόνο και προσπάθεια, καθώς κανείς δεν διαθέτει προηγούμενη εμπειρία στο πώς να φροντίσει ένα νεογέννητο παιδί.
Ανταποκριθείτε στον ερχομό του παιδιού με θετικό τρόπο
Από την πρώτη κιόλας στιγμή που δύο άνθρωποι αποφασίζουν να ενωθούν με τα δεσμά του γάμου ή της μακρόχρονης συμβίωσης με σκοπό τη δημιουργία απογόνων, τα άτομα εντάσσονται σε ένα νεοσχηματιζόμενο σύστημα που ονομάζεται οικογένεια. Το σύστημα αυτό πρέπει να γίνει κατανοητό ως ένας ζωντανός οργανισμός που εξελίσσεται παράλληλα και ταυτόχρονα αυτόνομα από τα άτομα που το αποτελούν. Με βάση τη συστημική-οικογενειακή προσέγγιση, το οικογενειακό σύστημα, θα ζήσει ένα δικό του κύκλο ζωής που θα σημαδευτεί από πολλά και σημαντικά στάδια εξέλιξης. Τα στάδια εξέλιξης που περνάει η οικογένεια, εξαρτώνται κυρίως από γεγονότα που επιφέρουν κρίσιμες αλλαγές στο σύστημα.
Το πρώτο σημαντικό στάδιο εξέλιξης του οικογενειακού κύκλου ζωής}, είναι ο ερχομός του πρώτου παιδιού, που σηματοδοτεί το πέρασμα από ένα δυαδικό σε ένα τριαδικό σύστημα σχέσεων. Η μετάβαση αυτή δεν είναι ούτε απλή, ούτε αυτονόητη και συνοδεύεται από αύξηση του άγχους του ζευγαριού και της δυσαρέσκειας από το γάμο.
Παρότι υπάρχουν και πολλές θετικές συναισθηματικές αλλαγές στην ψυχολογία των νέων γονιών (π.χ. η απόκτηση νέου νοήματος ζωής, η χαρά να βλέπουν καθημερινά την εξέλιξη του παιδιού, κλπ.), το άρθρο μας σήμερα θα εστιάσει στις δυσκολίες που το ζευγάρι καλείται να αντιμετωπίσει και στις οποίες πρέπει να ανταπεξέλθει θετικά και δημιουργικά.
Η πιο σημαντική δυσκολία για τους νέους γονείς} είναι να αποδεχτούν τις αυξημένες ευθύνες που ο νέος ρόλος τους επιβάλλει, πράγμα που θέλει χρόνο και προσπάθεια, καθώς κανείς δεν διαθέτει προηγούμενη εμπειρία στο πώς να φροντίσει ένα νεογέννητο παιδί.
Οι αλλαγές στη ζωή του ζευγαριού είναι δραματικές: κούραση, έλλειψη ύπνου, αύξηση των εργασιών στο σπίτι, έλλειψη ελεύθερου χρόνου από κοινού για να διασκεδάσουν και να χαλαρώσουν, αλλαγή σχέσεων με όσους φίλους είναι ακόμη ελεύθεροι ή έστω χωρίς παιδιά, αυξημένα οικονομικά βάρη και μια αίσθηση αδυναμίας να ανταποκριθούν και να είναι επαρκείς στη φροντίδα του νέου μέλους της οικογένειας, που κάποιες στιγμές αρχίζει να μοιάζει σαν «αδυσώπητος δυνάστης»!!!
Αν εξετάσουμε για λίγο πώς βιώνουν τις αλλαγές αυτές τα δύο φύλα} θα δούμε ότι τα βιώματα του πατέρα και της μητέρας είναι πολύ διαφορετικά αν και κάποιες φορές εξίσου επιβαρυντικά με έναν διαφορετικό τρόπο και για τους δύο γονείς. Στην παραδοσιακή πυρηνική οικογένεια όπως την έχουμε ζήσει στην Ελλάδα μέχρι και πριν δύο δεκαετίες, οι ρόλοι της μητέρας και του πατέρα ήταν (και σε μεγάλο βαθμό εξακολουθούν να είναι) διακριτοί.
Οι γυναίκες/ νέες μητέρες επωμίζονται το μεγαλύτερο μερίδιο ευθύνης στην ανατροφή του παιδιού και βιώνουν επομένως και περισσότερο άγχος. Την κρίσιμη περίοδο μετά τη γέννα, οι γυναίκες έχουν να αντιμετωπίσουν πολύ μεγάλες σωματικές αλλαγές που αφορούν στο επίπεδο των ορμονών στο σώμα τους. Οι ορμονικές αυτές αλλαγές δημιουργούν κατάθλιψη, μείωση της σεξουαλικής διάθεσης και αδυναμία αντιμετώπισης του άγχους, που σε αρκετές γυναίκες αγγίζουν παθολογικά επίπεδα και οδηγούν στην επιλόχειο κατάθλιψη. Σε πολλές περιπτώσεις η παθολογική αυτή κατάσταση δεν γίνεται αντιληπτή ως ασθένεια που χρειάζεται ιατρική βοήθεια και «χρεώνεται» στη γυναίκα, η οποία αισθάνεται ανίκανη, ανήμπορη να ανταποκριθεί στα νέα της καθήκοντα και απομονωμένη. Αυτό δημιουργεί μεγάλη αναταραχή και στη σχέση του ζευγαριού, καθώς αντίστοιχα ο άντρας δεν νοιώθει ικανός να βοηθήσει τη γυναίκα του στο γονεϊκό ρόλο και παράλληλα έχει να αντιμετωπίσει ένα συναίσθημα «απόρριψης» από τη σύντροφο. Το συναίσθημα αυτό στηρίζεται σε μεγάλο βαθμό στη μειωμένη σεξουαλική διάθεση της γυναίκας που, σε συνδυασμό και με την αυξημένη ενασχόλησή της με το παιδί, δίνει στο σύντροφό της την αίσθηση ότι «αδιαφορεί» για εκείνον και «δεν τον χρειάζεται». Έτσι, ακριβώς τη στιγμή που η γυναίκα έχει μεγαλύτερη ανάγκη από τη στήριξη και τη συναισθηματική και πρακτική βοήθεια του συντρόφου της, εκείνος συνήθως απομακρύνεται αισθανόμενος «άχρηστος, περιττός και ανεπιθύμητος». Συνδυαζόμενα αυτά τα συναισθήματα και με τον παραδοσιακό ρόλο του άνδρα-πατέρα στην ελληνική οικογένεια που του «συγχωρεί» μια πιο «ανεύθυνη στάση» απέναντι στα νέα του καθήκοντα, μπορούμε να καταλάβουμε πως ο ερχομός του παιδιού μπορεί να οδηγήσει σε ρήξη του δεσμού του ζευγαριού.
Πώς μπορεί το ζευγάρι να αντιμετωπίσει τις αλλαγές με θετικό και δημιουργικό τρόπο;
- Καταμερίστε τις εργασίες που χρειάζεται να γίνουν στην καθημερινότητα. Συνειδητοποιήστε ότι χρειάζεται μεγαλύτερη προσπάθεια απ’ ότι συνήθως για να ανταποκριθείτε.
- Πάρτε άδεια από τη δουλειά σας (όσοι είστε ελεύθεροι επαγγελματίες και μπορείτε) ώστε να βρίσκεστε κοντά στην οικογένεια.
- Μοιραστείτε τον ελεύθερο χρόνο ώστε ο καθένας να μπορεί να έχει μια ελεύθερη ώρα για τη φροντίδα του εαυτού του.
- Βάλτε στο πρόγραμμά σας μια μικρή απόδραση που θα κάνετε ως ζευγάρι ή μια βραδινή έξοδο.
- Ζητείστε τη βοήθεια του άμεσου περιβάλλοντός σας και μην εγκλωβιστείτε στην ανάγκη παρουσίασης μιας «ιδανικής οικογενειακής εικόνας».
- Παραμερίστε τον εγωισμό σας και εκφράστε τις ανάγκες και τους φόβους σας. Η «φυγή» δεν είναι λύση. Να θυμάστε ότι ο/η σύντροφός σας σας χρειάζεται.
- Μοιραστείτε τις απορίες/ανησυχίες σας που αφορούν το παιδί με άλλους γονείς.
Και να θυμάστε… όλες οι κρίσεις περνάνε. Η αλλαγή στη ζωή μας είναι συνεχής και αντιμετωπίζεται μόνο όταν την αποδεχτούμε!
Βιβλιογραφία:
L’ Abate, L. (1994). Handbook of Developmental Family Psychology and Psychopathology. New York: Wiley and Sons.
McGoldrick, M., Heiman, M. and Carter, B. The changing family life cycle: A perspective on normalcy. In Walsh, F. (1993) Normal Family Processes. New York: The Guilford Press., p. 405-412.
