Οι φοβίες & το άγχος στα παιδιά
Ο ψυχολόγος κ. Δημήτρης Τσουκάλης σε αυτό το κείμενο αναλύει τα άγχη και τις φοβίες των παιδιών:
Τα παιδιά φοβούνται και το εκφράζουν στους γονείς τους με διάφορους τρόπους: "έλα μαζί μου στο δωμάτιο", "στο χωριό έχει φαντάσματα;", "τη φοβάμαι αυτή... Είναι μάγισσα...". Ας δούμε πως μπορούμε να τα καθησυχάσουμε και να τα βοηθήσουμε να ξεπεράσουν τους φόβους τους.
Τα παιδιά στην πορεία της ανάπτυξής τους αποκτούν και ξεπερνούν διάφορους φόβους γιατί πολλοί φόβοι και άγχη είναι φυσιολογικοί, αλλά οι μη φυσιολογικοί φόβοι πρέπει να ξεπεραστούν για να μην αποτελέσουν εμπόδιο στην ζωή του παιδιού.
Για παράδειγμα 90% των παιδιών ηλικίας 2 εώς 14 έχουν τουλάχιστον έναν συγκεκριμένο φόβο ο οποίος είναι φυσιολογικός.
Η επίσκεψη σε ειδικό χρειάζεται σε ποσοστό 13% των παιδιών 9 εώς 17 ετών τα οποία νιώθουν κάποιο υπερβολικό άγχος που παρεμβάλει στη ζωή τους.
Μερικοί φυσιολογικοί φόβοι στα παιδιά είναι μεταξύ 10-18 μηνών που το βρέφος φοβάται την απουσία των γονιών, μεταξύ 4-6 ετών που το παιδί φοβάται πράγματα που δεν είναι βασισμένα στην πραγματικότητα (π.χ. τέρατα, μάγισες και φαντάσματα), μεταξύ 7-12 ετών που το παιδί φοβάται πράγματα που μπορεί να του συμβούν όπως σωματική πληγή και φυσικές καταστροφές.
Για να βοηθήσουμε τα παιδιά να ξεπεράσουν το άγχος και τις φόβίες τους,
- δεν τα υπερπροστατέυουμε
- προσπαθούμε να μην μεταφέρουμε το άγχος μας σε αυτά γιατί αυτό είναι συχνά η αιτία που τα παιδιά είναι αγχωμένα
- να μην έχουμε μη-ρεαλιστικές προσδοκίες για τις μη ικανοποιητικές αποδόσεις τους
- αλλά να τα ενθαρρύνουμε σιγά-σιγά και βήμα-βήμα να αντιμετωπίσουν τον φόβο τους, συνήθως με την παρέα ενός ενηλίκου.
Αν το παιδί είναι μέχρι 2 ετών προσπαθούμε να αλλάξουμε το περιβάλλον του έτσι ώστε να μην του δημιουργεί προβλήματα (π.χ. από θόρυβο).
Αν το παιδί είναι 3 εώς 6 ετών χρησιμοποιούμε τα σύμβολα, την μουσική, τον χορό, την ζωγραφική και το παιχνίδι και ενθαρύνουμε το παιδί να εκφράσει και να ξεπεράσει ότι το αγχώνει και το φοβίζει.
Αν το παιδί είναι μεταξύ 7 έως 11 ετών το ενθαρρύνουμε να μιλήσει για τις απλές καθημερινές εμπειρίες του που το άγχωσαν και το φόβισαν χωρίς να χρησιμοποιούμε αφηρημένες έννοιες και λογικά επιχειρήματα. Στους εφήβους πρέπει να μιλάμε αρκετά για ότι τους επηρεάζει.
Είναι ευεργετικό να αναγνωρίζουμε πως ο φόβος βιώνεται σαν πραγματικός, να ενθαρρύνουμε το παιδί να επεξεργαστεί και να συζητά για τους φόβους του, να επιβραβέυουμε τις προσπάθειές του να τους αντιμετωπίσει, και να το ρωτούμε για το τι του συμβαίνει.
γράφει: Δημήτρης Τσουκάλης, Ψυχολογος / E-psychology.gr
ενδιαφέροντα άρθρα:
όταν το παιδί μπαίνει στο νοσοκομείο
